© Jürgen Eigenbrod

Romeins militair kamp op de Ehrlich

In een oogopslag

  • Bad Ems
  • Romeinse Limes

Een militaire installatie van de Romeinen die uniek is in Duitsland

Ondanks de grootte van enkele voetbalvelden is er, na bijna 2000 jaar agrarisch gebruik, aan de oppervlakte niets meer van het kamp te zien. Naast de voormalige hoofdingang is een informatiebord in vier talen geplaatst, zodat de omvang van het kamp en de buitenste omheining gemakkelijk kunnen worden begrepen. Het informatiebord toont de diverse benaderingen van de moderne archeologie en waar deze in het kampgebied werden toegepast.


De tekst op het bord luidt:

"1960 jaar geleden zou je hier 40 passen van de hoofdingang (porta praetorla) (10) van een Romeins kamp hebben gestaan. De dubbele poort, ongeveer 20 m breed, verlengd naar de linkerkant van de geasfalteerde weg. Het hout- en aardkamp was bijna 8 hectare groot en is een van de grootste Romeinse militaire installaties in Rijnland-Palts. Het werd beveiligd door een dubbele spitse sloot met daarachter een aarden wal, die waarschijnlijk werd gestabiliseerd met muren van graszode. Om de 20 à 30 m stonden er houten torens op vier palen, in de afgeronde hoeken grotere op zes palen. Het kamp omvatte het zuidelijke plateau van de Ehrlich tot aan de steile helling naar Bad Ems. Daar, bij de Remybrug, vermoedt men de rivierhaven, waarboven het kamp werd bevoorraad. Het binnengebied bood plaats aan ongeveer 3.000 soldaten in tenten of licht gebouwde houten schuilplaatsen. Jürgen Eigenbrod van de Verein für Geschichte, Denkmal- und Landschaftspflege Bad Ems e.V. (Vereniging voor Geschiedenis-, Monumenten- en Landschapsbehoud Bad Ems) zoekt sinds 2013 naar sporen van een Romeinse boerderij (villa rustica) op de Ehrlich. Deze stond op de plaats van de verlaten grindgroeve, 200 m ten noordwesten van hier (1). In 2016, toen hij op zoek was naar verdere aanwijzingen, stuitte hij op een verdachte groeistoornis in het veld half-links van je. Het werd veroorzaakt door twee parallelle, afgeronde stuwdammen; zij vormden de onmiskenbare aanwijzing naar de noordwestelijke hoek van het kamp (2). Een verkennende opgraving door de Landesarchäologie Rheinland-Pfalz in 2016 toonde aan: de buitenste sloot was slechts vaag geprononceerd, de binnenste een voorbeeldige Romeinse spitsgracht. De bovenkant ligt 1,80 m onder het oppervlak (3). In de geomagnetische prospectie (5,8), van de Friedrich-Alexander-Universiteit Erlangen-Nürnberg contrasteren de defensieve sloten, poorten, hoek- en tussenliggende torens en verstoringen in het binnengebied. Dit laatste is slechts gedeeltelijk onderzocht vanwege het gebruik in de landbouw en de ontwikkeling van gebouwen. Twee pedagogische opgravingen van de Johann Wolfgang Goethe Universiteit Frankfurt a.M. in 2017 en 2018 brachten aan het licht dat het kamp tussen 60 en 70 n.Chr. werd gebouwd. Een militaire basis van deze omvang en in deze periode (ongeveer 40 - 50 jaar voor de bouw van de Limes) aan de rechterkant van de Rijn is uniek. Het diende waarschijnlijk niet alleen om het Lahndal veilig te stellen als mogelijke invasieroute voor de Germaanse Chatten, maar ook in de poging van Rome om de zilvervoorraden in de regio te exploiteren. Onder Keizer Nero raakte de staatsfinanciën in moeilijkheden. Het einde van het complex kwam abrupt, sporen van de strijd ontbreken. De chaos van het Vier Keizersjaar 68 na Christus en de daaropvolgende opstanden hebben er mogelijk toe geleid dat de Romeinen zich hebben teruggetrokken en de stad in brand hebben gestoken. Hier en in de Romeinse kleine vesting aan de Blöskopf (ongeveer 2 km verderop aan de andere kant van het dal) werd een grotendeels identiek spectrum van vondsten opgegraven, vooral aardewerk. Dit wijst op de gelijktijdigheid van de twee sites. Het kleine fort op de Blöskopf heeft wellicht gediend om een mijnwerkerswijk te bewaken. U vindt meer aanwijzingen ter plaatse. De dank van alle betrokkenen gaat uit naar de heer Werner Beisel voor zijn tips en bereidheid om de opgravingen op zijn land te ondersteunen."

Indrukken

Op de kaart

Ehrlich

56130 Bad Ems


Wat zou je als volgende willen doen?